رباعیات خیام نیشابوری ( بخش پنجم)



رباعیات حکیم عمر خیام نیشابوری در پنج صفحه تنظیم شده است.

 با انتخاب شماره های زیر به صفحات مختلف وارد شوید:


 

بردار  پیاله  و  سبو  ای  دل جو

برگرد بگرد سبزه زار و لب  جو

کاین  چرخ  بسی  قد  بتان  مهرو

صـد بار پیاله کرد و صـد بار سبو

   

آن  قصر  که  بر  چرخ  همی زد پهلو

بر  درگه   او    شهان    نهادندی    رو

دیدیم   که   بر   کنگره اش   فاخته ای

بنشسته   همی   گفت   که  کوکو کوکو؟

 

از درس عـلوم جمله بـگریزی  به

وانـدر سـر زلف  دلـبر آویزی  به

زآن پیش که روزگار خونت ریزد

تو خون  قنینه  در  قدح ریزی  به

 

تا کی غم آن خورم که دارم یا نه

وین عمر به خوشدلی گذارم یا نه

پر کن قدح باده  که معلومم نیست

کاین دم که فرو برم برآرم  یا  نه

 

دنیا  بـمراد  رانـده گیر آخــر  چه

وین نامه عمر خوانده گیر آخر چه

گیرم که بکام دل بماندی صد سال

صد سال  دگر بمانده گیر آخر چه

 

بنـگر ز صـبـا  دامن گل  چاک  شده

بلبل ز  جـمال  گــل  طـربناک   شده

در  سایه  گل نشین  که بسیار این گل

از خاک بر آمده است و در خاک شده

 

از  آمـدن   بـهار  و   از   رفـتن      دی

اوراق  وجــود  مـا  هـمی  گــردد     طی

می خور، مخور اندوه که گفته است حکیم

غم های  جهان  چو  زهر و  تریاقش  می

 

تن  زن   چو   بزیر  فلک  بـی  باکی

می نوش   چو   در  جهان  آفـت  ناکی

چون اول و آخرت به  جز خاکی نیست

انگار که  بر  خاک   نه  ای  در  خاکی

 

ای    آن    که   نتیجه   چهار  و   هفتی

وز   هفت   و   چهار  دایم    اندر   تفتی

می خور  که   هزار   باره  بیش ات گفتم

باز   آمدنت   نیست   چو  رفتی ،   رفتی

 

شیخی  به  زنی فاحشه گفتا مستی

هر لحظه به دام دگری  پــا  بستی

گفتا شیخا هر آن چه  گویی  هستم

آیا تو چنان  که  می  نمایی  هستی

 

در   گوش دلم   گفت   فلک    پنهانی

حکمی که قضا بود ز من  می دانی ؟

در گردش  خود  اگر مرا   دست بدی

خود  را   برهاندمی   ز   سرگردانی

  

پیری     دیده      به     خانه     خماری

گفتم     نکنی     ز    رفتگان    اخباری

گفتا    می خور   که   همچو  ما  بسیاری

رفتند    و   کسی     باز    نیامد    باری

 

ای   کاش   که   جای   آرمیدن    بودی

یا   این   ره   دور   را   رسیدن   بودی

کاش از  پی  صد هزار سال  از دل خاک

چون   سبزه   امید    بر   دمیدن   بودی

 

جــز راه  قـلـنـدران  مـیخـانه   مـپوی

جز باده و جز سماع و جز یار  مجوی

بر کف  قدح  باده  و  بر دوش  سبوی

می نوش کن ای نگار و بیهوده مگوی

 

تنگی  می لعل  خواهم  و  دیوانی

سد  رمقی  خواهد  و  نصف  نانی

وانگه من و تو  نشسته  در ویرانی

خوش تر بود آن ز ملکت  سلطانی

 

آنان  که   ز  پیش   رفته اند   ای  ساقی

در  خاک   غرور  خفته اند   ای   ساقی

رو   باده   خور  و  حقیقت  از من  بشنو

باد  است  هر  آن  چه  گفته اند ای ساقی

 

بر سنگ زدم دوش  سبوی   کاشی

سر مست بدم چو کردم این  اوباشی

با من به  زبان  حال  می گفت  سبو

من چو تو بدم تو نیز چون من باشی

 

زان کوزه می که نیست دروی ضرری

پر  کن  قدحی  بخور به  من  ده  دگری

زان پیش تر ای پسر که  در  رهگذری

خاک  من  و  تو  کوزه  کند  کوزه گری

 

بر کوزه گری پریر کردم  گذری

از خاک همی نمود هر دم هنری

من دیدم اگر ندید هر بی  بصری

خاک پدرم در کف هر کوزه گری

 

هان کوزه گرا بپای اگر هُشیاری

تا چند کنی بر گِل  مردم  خواری

انگشت  فریدون  و کف  کیخسرو

بر چراغ نهاده ای چه می پنداری

 

در کارگه کوزه گری کردم رای

بر  پله  چرخ  دیدم  استاد  بپای

می کرد دلیر کوزه را دسته و سر

از کله  پادشاه  و از  دست  گدای

 

گر  آمدنم     به    من    بُدی    نامدمی

ور  نیز  شدن   به  من بُدی کی شدمی؟

به زان  نبدی  که   اندرین  دیر خراب

نه   آمدمی  ،   نه  شدمی  ،   نه  بدمی

 

ای  دل  تو  به  ادراک معما  نرسی

در  نکته    زیرکان    دانا    نرسی

اینجا   به  مِی و جام  بهشتی  میساز

کانجا که بهشت است رسی یا نرسی

 

هنگام  سپیده  دم  خـروس   سحری

دانی که چرا همی کند   نوحـه گری

یعنی  که   نمودند  در  آیـینه  صبح

کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری

 

هنگام  صبوح  ای  صنم  فرخ   پی

بر  ساز  ترانه  ای  و پیش  آور می

کافکند به خاک صد هزاران جم و کی

ایــن  آمــدن  تیر مه  و  رفتـن   دی


   

http://sarapoem..com