عارف قزوینی

عارف قزوینی از شاعران و تصنیف سرایان دوره مشروطه است که علاوه بر اینکه شاعری بی نظیر بود و شاید بتوان گفت که سرود ملی مشروطه، یعنی " ازخون جوانان وطن لاله دمیده" او بی تردید همواره در زبان و ذهن ملت ایران می ماند، به دلیل آشنایی اش با موسیقی در اجرای کنسرت های میهنی نیز شاخص است.

عارف در قزوین به دنیا آمد، به تهران سفر کرد و همزمان با موج انقلاب مشروطه، به سرودن تصنیف و شعر و ترانه پرداخت. ترانه های عارف بلافاصله پس از اینکه سروده می شدند، مانند بمب در فضای اجتماعی کشور منتشر می شد و تمام ایران از آن خبردار می شد.

تصنیف "گریه را به مستی بهانه کردم" را برای اعتراض به دخالت بیگانگان در امور کشور ساخت. و همین باعث شد تا تحت تعقیب قرار بگیرد و بگریزد. وی به دادن کنسرت هایی که بسیار شلوغ می شد و اجرای نمایش هایی که استقبال بسیاری را بوجود می آورد، می پرداخت. شاید همین خطر کردن او بود که باعث شد تا ایرج میرزا، عارفنامه را برایش بسراید و چنین بگوید که:

بگو آن عامی عارف نما را
تو این کرم سیاست چیست داری؟

که گم کردی تو سوراخ دعا را
چرا پا بر دم افعی گذاری؟
 

چه خوش گفتی که هر کس گشت بیدار
چرا پس می خری بر خود خطر را

در ایران می رود آخر سر دار
گذاری زیر پای خویش سر را....

 

از آثار برجسته عارف در طنز که شیوه وی را نشان می دهد، شعر "دلاکیه" اوست:

رفت یک شخصی که بتراشد سرش
در بر دلاک از خود خرترش
لنگ بر زیر زنخ انداختش
تیغ اندر سنگ روئین آختش