حقه بازی در اصطلاح مجازی به معنی تردستی و شعبده بازی و طراری آمده و حقه
باز کسی است که تردست و شعبده باز و فریبنده و مکار و بامبولباز باشد .
چون ریشه حقیقی و مورد استعمال آن دانسته شود معنی و مفهوم مجازی آن به دست
خواهد آمد .
حقه که به عقیده علامه دهخدا تحریفی از اوقیه و وقیه است ظرف کوچک و مدوری
است که سابقاً بیشتر از چوب یا عاج شاخته می شد و در آن الماس و لعل و
مروارید و داروهاو معاجین و عطریات می نهادند و در سفر و حضر مورد استفاده
قرار می دادند .
حقه فایده دیگری هم داشت و آن اینکه افراد تردست و شعبده باز در بساط معرکه
گیری ضمن شیرینکاری چیزی را در زیر حقه می نهادند و چون حقه را برمی داشتند
آن شی ء بر جای نبود و گاهی چیز دیگر به جای آن شی ء از درون حقه بیرون می
آوردند و یا به شکل دیگر :" چندین مهره کوچک را در زیر حقه سرنگون مخفی کنند
و با تردستی و چابکی گاهی تمام مهره را در زیر یک حقه و گاهی هر یک را در زیر
حقه های علی حده جمع می نمودند ."
امروزه هم بساط حقه بازی در همان مایه ولی به صورت بهتر و مدرن در گوشه و
کنارجهان و ایران معمول است و مخصوصاً در کافه ها از حقه بازها و این گونه
حقه بازیها برای جلب مشتری استفاده می کنند . بدون شک ریشه اصلی و اساسی ضرب
المثل حقه بازی از این نوع تردستی و بازی با حقه سرچشمه گرفته است که در
تداول عوام فارسی زبانان افراد نیرنگباز و محیل و مکار را به حقه بازی تشبیه
و تمثیل می کنند .
