هر گاه بین دو یا چند نفر در امری از امور توافق و سازگاری وجود نداشته باشد،
به عبارت بالا استناد و استشهاد می کنند. در این عبارت مثلی به جای نمی رود
گاهی فعل نمی گذرد هم به کار می رود، که در هر دو صورت معنی و مفهوم واحد
دارد.
اما ریشه این ضرب المثل:
سابقا که شهرها لوله کشی نشده بود سکنه هر شهر برای تامین آب مورد احتیاج خود
از آب رودخانه یا چشمه و قنات، که غالبا در جویهای سرباز جاری بود استفاده می
کردند . به این ترتیب که اول هر ماه ، یا هفته ای یک بار- بسته به قلت یا
وفور آب- حوضها و آب انبارها را با آب جوی کوچه پر می کردند و از آن برای
شربت و شستشو و نظافت استفاده می کردند.
طبیعی است در یک محله که دها خانه دارد و همه بخواهند از آب یک جوی در دل شب
استفاده کنند، چنانچه بین افراد خانواده ها سازگاری وجود نداشته باشد ، هر کس
می خواهد زودتر آب بگیرد . همین عجله و شتاب زدگی و عدم رعایت تقدم و تأخر
موجب مشاجره و منازعه خواهد شد. شبهای آب نوبتی در محله های تهران واقعأ
تماشایی بود. زن و مرد و پیرو جوان از خانه ها بیرون می آمدند و چنان قشقرقی
به راه می انداختند که هیچکس نمی توانست تا صبح بخوابد.
شادروان عبد الله مستوفی می نویسد:" من کمتر دیده ام که دو نفر که از یک جوی
آب می برند از همدیگر راضی باشند و اکثر بین دو شریک شکراب می شود. "
