کعب الاخبار

---

درمیان جوامع بشری آحاد و افرادی وجود دارند که حس کنجکاوی آنها در کسب اطلاع و خبر مصرف میشود و اشتیاق وافر دارند اخبار و اطلاعات مکتسبه را غث و سمین کرده با جرح وتعدیل و دخل و تصرف در میان مردم نشر و پخش کنند . ازهمه جا وهمه کس بحث می کنند و اصرار عجیبی دارند در هر مقوله ای خود را جامع جمیع اطلاعات بدانند .

خلاصه درهرمحفلی متکم وحده هستند و اگر خود حاضر درجلسه نباشند اقوال وگفتارشان مستند و نَقل و نُقل مجلس است .این گونه افراد دقیق وکنجکاو را که مقالات و مقولات آنها اکثرا با حقیقت وفق می دهد دراصطلاح عامه کعب الاحبار می گویند که اخبار تازه و دست اول را برای تغذیه اجتماعات و محافل جمع آوری می کنند .

اعراب جاهلیت – به استثنای معدودی در مکه و شام و عراق و یمن – به طور کلی از دانش و معرفت بی بهره بوده اند و علم و اطلاع آنها صرفا منحصربود به دانستن انساب قبایل و اشعار عشقی و حماسی و یک مشت داستانها و افسانه ها که غالبا با حقیقت و واقعیت تاریخی وفق نمی داد .
در میان یهودیان مقیم حجاز و یمن از آن جهت که صاحب کتاب آسمانی بودند افراد باسواد بیشتر ازعربها وجود داشت و این عده چون با بعضی از علوم و دانشهای زمان آشنایی داشتند در نظر اعراب بت پرست و بی سواد ، منبع علم و دانش و مظهر وثوق و اعتماد بوده اند وهر چه می گفتند کورکورانه باور می کردند ، علی الخصوص که راوی روایت از علما و دانشمندان یهود باشد در آن صورت گفته هایش را از کتاب و حقایق علمی پنداشته چون لوح زرین به جان و دل می پذیرفتند .
چون اسلام ظهورکرد موضوع جنگاوری و جهانگشایی مسلمین در تمام مجامع و محافل عرب زبانزد خاص و عام گردید و عرب نومسلمان تازه به دوران رسیده به شنیدن آن حماسه ها و پیشرویهای شگفت انگیز سپاهیان اسلامی رغبت واشتیاق وافر نشان داد . هر جا که چند نفری اجتماع می کردند قبل از هر چیزی رشته سخن را به کشورگشاییها پیروزیهای سپاه عرب در اطراف و اکناف عالم می کشانیدند و در این رهگذر داستانها گفته از آن به خود می بالیدند .
کعب الاخبار از ملاهای یهود بود که اسلام آورده ودرعهد عثمان بن عفان وفات یافت و روایات خرافی بیشتر از وی نقل شده است و شیعه روایات او را استوار ندارند چه از روایات پیداست که مردی شیاد و حیله باز بوده قصدش آلایش اسلام به خرافات یهود بوده است و ابوذر یک باراو را در حضورعثمان کتک زد و معلوم می شود که علی (ع) و یارانشان ابتدا درباره او مشکوک بوده اند واو را مردی موثق و مورد اعتماد نمی دانسته اند و اتفاقا با آنکه در زمان پیغمبر (ص) بودحاضر نشد که بیاید و حضرت رسول (ص) را ملاقات کند .
بعد از وفات حضرت به مدینه آمد وبنای شیادی و جعل تاریخ اخبار یهودیان و بسط خرافات وخلفای راشدین خاصه عثمان او را دوست می داشتند و عثمان اباذر را به جرم زدن کعب به ربذه تبعید نمود .
هنر و شهرت کعب الاخبار درجمع ونشر اخبار واطلاعات تازه موجب گردید که از آن به بعد هر کسی در این زمینه ذوق وشوقی نشان داده اظهار وجود کند چنین شخص را از باب جد یا هزل کعب الاخبار گویند .