شکرانه نوروز
يك سال در ايران باستان 12ماه سي روزه بود به
انضمام 5 روز ?خمسه مشرقه? و هر روز از روزهاي ماه به نام يكي از
ايزدان بود و ايرانيان يكشنبه، دوشنبه و چهارشنبه نداشتند. تمامي
روزهاي ماه روزهاي سرور و شادي بود، چون نام روز و ماه با هم موافق مي‌افتاد،
آن روز را جشن مي‌گرفتند.
آتش در ديد ايرانيان پديده روشني، پاكي، شادابي،
سازندگي، زندگي و تندرستي بود. آتش‌افروزي پيش از عيد نوروز به پيشواز
رفتن اين عيد كهن است، ايرانيان در نگاهداشتن رسوم خود بيش از ديگر ملل
آريايي وفاداري نشان داده‌اند و اين سنت حسنه در اعماق و ريشه‌هاي
وجودي اين ملت كهن جا دارد، و چند هزار سال از برگزاري اين جشن آتش‌افروزي
مي‌گذرد. گذشت ايام و حوادث بيشماري كه در اين مدت در ايران زمين به
وقوع پيوسته، نتوانسته كوچكترين خللي در آداب و رسوم و سنن و برگزاري
جشن‌ها به وجود آورد.
ايرانيان در چهارشنبه‌سوري، زردي، ناپاكي و
پليدي‌ها را با آتش مي‌سوزانند و سرخي و نشاط و شادابي را، آتش براي
آنان به ارمغان مي‌آورد.
در اين جشن بر تمامي چهره‌هاي شركت‌كننده در آن
لبخند ديده مي‌شود. كمتر كسي است كه در جشن چهارشنبه‌سوري شركت كند و
لبخند بر لبان او ديده نشود. برخي از مراسم جشن چهارشنبه‌سوري مانند
آتش افروزي در سراسر ايران زمين يكسان است ولي در پاره‌اي از شهرستانها
با مراسم خاص آن منطقه برگزار مي‌شود.
بعضي بر اين باورند كه در اين شب فال گوش بايستند و
به گفت‌وگوي عابران گوش دهند؛ اگر عابران سخنان اميد‌بخش گفتند، يا از
خبر خوشي صحبت كردند و يا به دوست خود مژده دادند، براي كسي كه فال گوش
ايستاده، نويد سال نيك و پر بركت را مي‌دهد. تهراني‌ها اعتقاد داشتند
كه اگر روز برگزاري جشن چهارشنبه‌سوري كوزه‌اي نو و آب نديده را از بام
خانه به خيابان بياندازند و بشكنند قضا و بلا در سال جديد از آن
خانواده دور خواهد شد.
تهراني‌ها همچنين در اين روز آجيل چهارشنبه‌سوري
تقسيم مي‌كردند. كودكان را براي دوري از نحسي از زير نقارخانه عبور مي‌دادند،
از ديگر مراسم آنها: قاشق‌زني، بخت‌گشايي، باطل‌كردن سحر و جادو، پختن
آش ابودردا و آش بيمار بود.
خراساني‌ها در شب چهارشنبه‌سوري نزديك غروب آفتاب
هفت‌بونه (يا سه‌‌بونه) آتش در وسط كوچه و يا در حياط خانه روشن مي‌كردند
و سپس بزرگ و كوچك، پير و جوان از روي بونه‌ها مي‌پريدند و مثل ساير
ايرانيان مي‌گفتند:
( زردي من از تو، سرخي تو
از من)
در پاره‌اي از مناطق ايران‌زمين، آتش‌افروزي در
چهارشنبه‌سوري رنگ مذهبي به خود گرفته است. آتش‌افروزي در چهارشنبه‌سوري
را به قيام مختار ثقفي نسبت مي‌دهند و معتقدند: ?هنگامي كه مختار ثقفي
به خونخواهي حضرت امام حسين(ع) قيام كرد، دستور داد بر فراز بام‌ها آتش
بيفروزند و مردم در ميدان شهر گرد آيند و نبرد را آغاز كنند.
نقل از
روزنامه همشهری
