شیخ کبیر ابوعبدالله محمد بن خفیف اسفکشار از عارفان بزرگ قرن چهارم هجری است. ولادت وی در سال 261 هجری در شهر شیراز اتفاق افتاده است. پدرش از سرهنگان عمرولیث صفاری و از مردمان کلاشم از شهرهای دیلمان، و مادرش از شهر نیشابور بوده است.

اول کسی که شیخ خدمت او دریافت و ازو تربیت گرفت ابوالعباس احمد بن یحیی بود. و چون خواست که از احوال آخرت و عالم ملکوت نصیبی یابد، از همان دوران کودکی به ریاضت پرداخت و معروف است که از این جهت به او خفیف گفته اند که هر شب غذای او به وقت افطار هفت مویز بیش نبوده است. سپس مدتی به قرائت حدیث مشغول شد و به راهنمائی ابوالعباس احمد بن یحیی، علوم مربوط به حدیث و اخبار و سنن را پیش عبدالله بن احمد شاردانی و عبدالله بن جعفر ارزکانی فرا گرفت.

وی با جنید مصاحبت داشته و خرقه ارشاد را از ابومحمد رویم گرفته است. با جریری ابوالعباس احمد بن محمد بن سهل بن عطاءالادم البغدادی نیز مصاحب شده و با حسین بن منصور حلاج در زندان ملاقات کرده است. و در تمام مدت تحصیل و سلوک و سیاحت بکار ریاضت مشغول بوده و معروف است که بیست سال پلاس پوشیده بود و هر سال چهار چهله میداشت و آن روز که وفات میکرد چهار چهله پیاپی داشته بود که در آن چهله آخر وفات کرد. چهار بار به سفر حج رفته و در شام و مدینه رنج فراوان برده است، در مکه با مشایخ چند، مثل: ابوالحسن مزین و ابوعلی رودباری و ابوبکر کتانی و ابویعقوب نهرجوری و امثال آنان ملاقات کرده است.

از گفتار اوست که: از جمله مشایخ به پنج کس اقتدا کنید، یکی حارث محاسبی، دوم ابوالقاسم جنید، سیم ابومحمد رویم، چهارم ابوالعباس عطاء و آخر عمروبن عثمان، از بهر آنکه ایشان جمع کرده بودند میان علم و حقیقت.

مصنفات وی عبارتند از کتاب: شرح الفضائل، جامع الارشاد، الفصول فی الاصول، الاستذکار، اللوامع، المنقطعین، الاغاثة، اختلاف الناس فی الروح، الاقتصاد، فضل النصوف، المفردات، بلوی الانبیاء، الردوالالفة، الجمع و التفرقه، مسائل علی بن سهل، الرد علی بن رزمان، الرد علی بن سالم، الجوع و ترک الشهوات، معرفةالزوال، اسامی المشایخ، المعراج، المنهج فی الفقه، الاستدراج و الاندراج، المعتقد الکبیر و الصغیر.

وفات شیخ در شیراز شب چهارشنبه بیست و سوم رمضان سال 371 هجری اتفاق افتاده است. سال عمر او را ابوالحسن دیلمی صاحب سیره کبیر 110 سال دانسته است.